Στις 16/4/2025 το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασίλειου – UK Supreme Court –
εξέδωσε μια πολύ σημαντική απόφαση.
Το αντικείμενο της απόφασης αυτής δεν ήταν άλλο παρά η ορθή ερμηνεία της έννοιας των
όρων «άνδρας», «γυναίκα» και «φύλο» στον Νόμο περί Ισότητας του 2010 («EA 2010»)
Άρθρο του κ. Andrew Demetriou (Απρ 2025):
Cyprus has emerged into a leading investment funds centre in Europe offering direct access to key markets. The island is an ideal investments gateway into the European Union and a portal for investments outside the EU, particularly into the Middle East and India. Cyprus’ competitive advantages are further enriched by a robust and transparent legal and regulatory framework and a versatile tax regime.
OUR ADDED VALUE ADVISORY SERVICES
We can assist in designing and implementing the most efficient tax and operational fund structure, to best accommodate your requirements and goals. We will advise and oversee on legal, regulatory, taxation, administration and secretarial matters and we will provide ongoing assistance on corporate governance and business matters of importance.
Contact us here for more information.
“Anything that can take us out of our island mentality and open us up to wider scrutiny is very welcome.” Andrew Demetriou, Managing Director, Ioannides Demetriou LLC
In GOLD The Business Magazine of Cyprus | The Legal Issue – The Lawyer’s View / August 2024
Let’s start with the failed rollout in January of the e-justice system, with completion now projected for 2025. How did the profession react to this setback and how has it affected your firm’s operations in particular?
The “failed rollout” was not met with surprise or undue consternation because the previous i-justice system was brought back into operation immediately so there was no noticeable effect or downtime as court filings were concerned. The revision of the civil procedure system and court filing system in Cyprus was an overdue and very necessary project for the legal industry and the economy in general. Progress always has its hiccups and, as a practising lawyer, I prefer to focus on the positive, which is that this particular leap was made for the reasons mentioned.
Macroeconomic challenges and geopolitical strife have led to the contraction of the local industry in recent years. How do you assess its present state?
The legal industry, throughout the world and not just in Cyprus, can be characterised as “swings and roundabouts.” – You lose in one area but you gain in another. The significant loss of business arising from the Russian invasion of Ukraine, allied to the sanctions that followed, has been made up by an upturn in local business, notably in the fields of inward foreign investment and significant local merger and acquisition cases, along with a greater service offering, particularly in the areas of financial services and regulatory compliance. This, as well as an increase in alternative dispute resolution services, which is another area in which we are particularly active, has more than made up the difference as far as Ioannides Demetriou LLC is concerned.
Given these challenges, are Cyprus law firms identifying and pursuing new revenue opportunities by tapping into new markets or introducing new service offerings?
Cypriot law firms have always been enterprising when it comes to sourcing work. Firms that have – or can develop or source – expertise in new areas of work will do so and will seek to attract new clients from both the local market and abroad. There are opportunities for law firms in many fields. Development projects are on the rise and inward foreign investment in all fields is at an all-time high. Despite the reputational damage that Cyprus has incurred lately, due to scandals such as the passport debacle, it is still an attractive venue for foreign investors.
Meanwhile, other industries are taking market share from law firms by providing ‘one-stop solutions’ to clients. Do you foresee this trend driving consolidation within the legal sector? Can law firms adapt to this competitive landscape?
It has become clear that clients are demanding ever-increasing expertise from their lawyers. The days of the small law office – where the only “specialisation” was “generalisation” – are nearing their end. Law firms will either have to specialise and limit their offering to their area(s) of specialisation or grow to have a number of specialist lawyers of different expertise at their clients’ disposal – there is no halfway house. We do not view the ‘one-stop shop’ per se as a direct challenge. There will always be a demand for legal expertise and for top lawyers. Such lawyers are not born but are the product of hard work, dedication, support and encouragement and access to cases and resources so that they can reach the very top in their respective fields. All leading law firms invest time and effort in nurturing their promising junior lawyers to become leaders in their fields of practice. The firms that succeed in this will not only survive but will thrive as they will offer a far superior service to that of any ‘one-stop shop’.
The Finance Ministry plans to introduce a single authority to supervise the whole of the professional services sector, as part of broader efforts to improve the country’s image abroad. What are your thoughts on this?
This is actually an EU initiative, not one being taken by the Ministry of Finance alone. Provided that it is well managed, this can only be a good thing as it will force the Cypriot services sector to be on a par with the rest of Europe. Anything that can take us out of our island mentality and open us up to wider scrutiny is very welcome, as far as I am concerned.
Finally, what strategies should be adopted if a substantial rebranding initiative is to be undertaken with the aim of restoring Cyprus’ reputation within the international business community?
We need to see far-reaching investigations away from political influence, speedy and competent prosecutions, and harsh sentences that have a true deterrent effect. Local confidence in the country’s political and legal systems is at an all-time low and, if this is the case, how can we possibly believe that the international community will think any differently? We are kidding ourselves if we believe that the international community has forgotten or will forget in a hurry the scandals that have plagued Cyprus in recent times. They will only be forgotten if Cyprus can demonstrate that it has realised the error of its ways by taking active and concrete steps to eradicate them and punish those involved.
Client Alert: IOANNIDES DEMETRIOU LLC, acting on behalf of the Electricity Authority of Cyprus, has secured a victory of pivotal significance to our client and the electricity market of Cyprus in general before the Court of Appeal (Administrative Division).
The judgment in Appeals 13/2024 and 14/2024, handed down on the 18.7.2024, reverses the first instance judgment of the Administrative Court and paves the way for the signature of the contract between the Electricity Authority of Cyprus and the Cyprus Telecommunications Authority (CYTA) for the installation of 400,000 smart electricity meters all over Cyprus.
This project, valued at approximately EURO 50million, is a highly significant project as it represents a major and long awaited first step in the opening of the electricity market as well as the advent of the smart grid in Cyprus. Additionally, the introduction of a first roll out of 400,000 electricity smart meters will allow EAC and consumers to obtain electricity consumption data in real time. This translates to cost savings, improved efficiency, better planning and forecasting in relation to energy consumption and a host of other advantages the Cypriot consumer can benefit from.
The three lawyers involved in the matter from the outset on the part of our firm were our Managing Director, Andrew Demetriou and senior members of our Administrative law team, namely Partner Mrs. Anna Christou and Associate Director Mr. Demetris Kailis.
Pictured above at the signing ceremony of the contract between EAC and CYTA on 24.7.2024, from left to right, is the General Manager of EAC Mr. Adonis Yiasemides, the President of the Board of EAC Mr. George Petrou, the President of the Board of CYTA Mrs. Maria Tsiakka Olympiou, the Minister of Energy of the Republic of Cyprus Mr. George Papanastasiou and the Director General of the Ministry of Energy Mr. Marios Panayides.
The landscape of work has undergone significant transformation in recent years, which was particularly accelerated by the global pandemic. Teleworking has become increasingly common, prompting the need for a clear legislative framework to govern its implementation. This need has been addressed with the House of Representatives’ approval of a comprehensive framework regulating remote working. The Framework for Telework of 2023 Legislation (the “Law”), which came into effect on December 1, 2023, aims to establish guidelines and protections for both employers and employees navigating the remote work environment.
The Law stipulates that teleworking can be implemented under the following circumstances: (i) an optional teleworking scheme may be adopted subject to a written agreement entered into between the employer and the employee, (ii) mandatory teleworking may be imposed under a Decree issued by the Minister of Health due to public health considerations and (iii) mandatory teleworking may be required for an employee whose health is demonstrably at risk, which can be mitigated by refraining from working on the employer’s premises.
Apart from prescribing the conditions under which teleworking can be established, the Law also delineates the responsibilities that the employer bears towards the employee. Firstly, among these obligations is the coverage of expenses incurred by the employee related to teleworking. These expenses include various aspects, such as equipment costs (unless agreed to utilize the employer’s equipment), telecommunications, usage of the home workspace, and the maintenance and repair of equipment. Moreover, the employer bears the responsibility of ensuring that the employee receives the essential technical support required for their work. To further regulate the financial aspects, the Minister of Labour and Social Insurance is expected to issue a Decree specifying the minimum teleworking cost payable to the employee. Importantly, the Law stipulates that any expenses covered by employers will not be considered as part of the employee’s remuneration, but they are deemed as deductible expenses, exempted from both social insurance and taxation.
In maintaining consistency with the aforementioned responsibilities, the employer is obliged, among other things and in addition to those outlined in the Occupational Safety and Health Law 1996 to (i) have at their disposal a suitable and sufficient written risk assessment of the existing teleworking risks, (ii) determine the preventive and protective measures to be taken based on the written risk assessment, (iii) provide such information, instructions, and training to ensure the safety and health of their employees. Employers have the same health and safety responsibilities for employees, whether they work from home or in a workplace.
Furthermore, the Law requires that employers should provide certain information to employees regarding teleworking, within eight (8) days from the date of commencement of such arrangement. This information includes:
a) The employee’s right to disconnect;
b) An analysis of the extend of teleworking costs incurred by the employer;
c) The equipment necessary for the provision of services remotely and the procedures in place for the technical support, maintenance and repair of the equipment;
d) Any restrictions on the use of the equipment and any penalties in case of violation of the restrictions;
e) The agreement regarding remote readiness, it’s time limits and the response deadlines of the teleworking employee;
f) An evaluation of the risks associated with remote work and measures taken by the employer for their prevention based on the risk assessment;
g) The responsibility to protect and secure the professional and personal data of the teleworking employee and the relevant procedure to comply with such obligation;
h) The supervisor from whom the teleworker will receive instructions.
Any information which does not have to be personalised and addressed to teleworking employees, can be communicated to appropriate personnel through the employer’s internal policies.
Employees engaged in teleworking have the equivalent rights and obligations as their counterparts working on-site at the employer’s premises, including rights or obligations concerning their workload, assessment criteria and procedures, compensation, access to employer-related information, training, professional development, and where applicable trade union activity including their unhindered and confidential communication with trade union representatives.
A key protection established by the Law is the employees’ right to disconnect in order for the provisions of the Transparent and Predictable Working Conditions Law to be implemented. Employers and employees’ representatives are required to agree on the technical and organizational methods to ensure that remote employees can disconnect from electronic communication without any adverse consequences. If no such agreement is reached, employers must still notify employees of this right.
Moreover, the Law also sets out the duties and powers of Inspectors, who are officials of the Ministry and/or other public servants appointed by the Minister of Labour and Social Insurance. Their primary responsibility is to ensure the thorough and effective enforcement of the provisions of the Law. Failure to comply with the provisions of the Law could render employers liable, with potential fines upon conviction not exceeding €10.000.
In conclusion, the Framework for Telework of 2023 represents a significant step towards formalizing and protecting the evolving landscape of remote work. This legislation not only establishes clear guidelines and responsibilities for both employers and employees but also ensures a fair and supportive environment for teleworking. By addressing key aspects such as expense coverage, health and safety requirements, and the right to disconnect, the Law aims to create a balanced framework that promotes productivity while safeguarding employee well-being. As teleworking becomes an integral part of the modern work environment, the effective implementation and adherence to this framework will be crucial in fostering a sustainable and equitable remote working culture.
On the 9th of June 2024, Cyprus and other Member States elected their representatives to the European Parliament. This is the only institution of the European Union whose members are directly elected from the people. Nevertheless, this is also one of the institutions with limited powers in many areas. As far as taxation is concerned, the European Parliament has no role whatsoever in the legislative process. This is rather ironic, given the general political slogan of ‘no taxation without representation’.
But which institution makes tax policy in the European Union? The answer is not very straightforward and requires a basic understanding of institutional dynamics in the European Union and competences.
The most important institutions in the European Union are the European Commission, the Council of the European Union, the European Parliament, the European Council and the Court of Justice of the European Union. The legal system of the European Union, as underpinned by the Treaty on the European Union and the Treaty on the Functioning of the European Union, empowers these institutions to participate in the law-making process but only when such power has been so conferred under EU law. In other words, different institutions have different law-making powers, and can only act within the scope of these powers (i.e. competences).
The European Commission is the quasi-executive body of the European Union which proposes laws and manages and implements EU policies. In the field of competition law, it also has some judicial functions. There are 27 Commissioners – one from each Member State. The Commissioners are not directly elected but they are appointed by the government of each Member State. However, once appointed, they are not supposed to represent their Member State. Rather, they take on a portfolio of a policy area and assisted by the relevant directorates-general, they exercise leadership in that area. As far as taxation is concerned, the relevant portfolio is that of ‘economy’ and it is assisted by the DG-TAXUD.
The Council of the European Union is the institution which represents Member State governments in different configurations. The configuration relevant for taxation is the Economic and Financial Affairs Council (ECOFIN) configuration, which is made up of the economic and finance ministers from all Member States. It is in the ECOFIN meetings that the Commission tax proposals are considered and voted upon. The Presidency of the Council rotates among Member States every six months.
The European Council is the EU institution that defines the general political direction and priorities of the European Union. The members of the European Council are the heads of state or government of the 27 EU member states, the European Council President and the President of the European Commission. It has bi-annual meetings, usually at the end of each Council presidency.
The European Parliament comprises of the Members of the European Parliament, which are directly elected by voters in each Member State. Although usually parliaments are legislative bodies, the European Parliament’s powers are rather limited and circumscribed. In the adoption of legislative acts, a distinction is made between the ordinary legislative procedure (co-decision), whereby the European Parliament is on an equal footing with the Council, and the special legislative procedures, which applies only in specific cases where Parliament has a consultative role only. In certain areas such as taxation the European Parliament can only ever give an advisory opinion.
The Court of Justice of the European Union is the judiciary of the European Union and is considered to be the guardian of the Treaties. The judges of the Court of Justice are appointed by Member States though again, not to represent the Member States, but to apply and interpret EU law in the spirit of the acquis communaitaire.
As mentioned above, each institution can only exercise law-making powers only to the extent that it has competence to do so – this is EU competence. Broadly, EU competence can be exclusive or shared. Where the EU does not have any competence, then this area has remained within the exclusive powers of Member States.
Trade policy and trade law is an exclusive competence of the European Union. This means that only the European Union (through the relevant institution(s)) can legislate on trade matters and conclude trade agreements with third countries. A Member State cannot enter into its own trade agreements with other countries, nor deviate from the EU’s trade rules. This was one of the thorny issues under the Brexit negotiations: the UK was not able to negotiate trade agreements with third countries until it left the EU. That is why there was a brief transition period following the UK’s departure from the EU during which period it still benefitted from the EU’s trade agreements with third countries.
There can also be shared competence, where both the EU and Member States can legislate. Examples of shared competence are the internal market, environment and consumer protection.
As far as corporate taxation is concerned, the EU has no competence whatsoever. This remains within the powers of Member States. Nevertheless, even in areas where the EU has no competence, sometimes, the EU legislates by using what I call ‘proxy’ legal bases under the Treaty. More characteristically, in the area of taxation, general (i.e. non-tax specific) Treaty provisions have been used to propose tax legislation, such as Art 115 of the Treaty on the Functioning of the European Union. Pursuant to this Article, the Commission can propose directives in any area it does not have competence (e.g. taxation) on the basis that this is necessary for the establishment or functioning of the internal market. This Treaty provision stipulates that for these proposals to become law, they must be approved by all Member States in Council. This unanimity requirement often makes it very difficult for any tax proposal to go through, as even one Member State can veto the proposal.
A distinction should be made between direct taxation (which includes corporate taxation and the taxation of individuals) and indirect taxation (which includes VAT, customs & excise taxes, etc). The latter area is largely harmonized. It should be pointed out that the Treaty provision which enables the harmonization of indirect taxes (Art 113 of the Treaty on the Functioning of the European Union) also requires unanimity in Council. However, from the early stages of the European Union, there has always been more willingness by Member States to harmonise these taxes compared to direct taxes, which are thought of as more closely aligned with sovereignty.
In any case, due to the lack of competences and the use of general Treaty proxy bases, the Commission and the Council are effectively the only EU institutions that have a meaningful role in the development of direct tax policy. This can be problematic if it is a controversial proposal, which does not enjoy the support of all Member States. It can take years for such proposal to go through, if at all. Even if it does go through, the amendments made to appease some Member States may significantly water down the approved legislation or render it incoherent.
Let us take as an example the proposal for a Financial Transaction Tax. This was first proposed in 2011 but has never been approved. There was an attempt to bypass the unanimity requirement by proposing to introduce a Directive through enhanced cooperation (i.e. only to bind the Member States agreeing to it) but again, this has not been successful. Up until recently, a draft Directive on a Financial Transaction Tax featured in the agenda of ECOFIN meetings but it seems to have faded away.
A more recent example of a proposal which faced opposition in Council but this time eventually got through is the Directive on Minimum Effective Tax Rate. This was originally proposed in December 2021, with the expectation that it would be transposed into the domestic law of Member States by 1 January 2023. However, from the beginning Member States voiced concerns and asked for the delayed implementation of it (mostly, Estonia, Hungary and Poland). Two subsequent revised compromise texts were rejected at ECOFIN meetings in March and April 2022. Whilst many had written off this draft Directive, rather surprisingly, unanimity was achieved in Council (at an ECOFIN meeting) in December 2022 and the Directive was eventually approved.
One could argue that the power of the fiscal veto protects some of the smaller Member States from being forced into unwanted tax harmonization. However, experience from recent years suggests that apart from some Member States in the eastern bloc, smaller Member States such as Cyprus, Malta, Ireland, Luxembourg are unlikely to veto tax proposals. The fiscal veto is more effectively used by the larger Member States to block a proposal. For example, the UK’s objections to the proposed Financial Transaction Tax were one of the reasons that the proposal never went very far. It was feared that with the UK’s departure from the European Union there would be a power vacuum and all tax proposals would be pushed through in Council but some Member States have very effectively filled this gap.
This brief overview explains how the institutional dynamics, combined with the very restrictive legal bases (Treaty bases) for harmonization, have led to limited and often uncoordinated legislation produced in the area of corporate taxation. There have been calls to remove the unanimity requirement and allow other Treaty bases to be used which only require qualified majority voting. So far, these calls have been resisted by most Member States. Nevertheless, this seems to be a pyrrhic victory as experience so far shows that many of the smaller Member States are rather muted when it comes to negotiations in Council. But the threat of vetoing Commission tax proposals, especially if raised by more than one Member States, is a powerful deterrent for the Commission to make amendments. Therefore, alliances amongst Member States are crucial in influencing tax policy in the EU.
What this brief note shows is that in principle, Member State governments have the final say in the development of corporate tax policy, through their voting in Council. However, whether they choose (or are able to) exercise their power of veto is often a political question. Rather counterintuitively, due to the limitations of the legislative process, taxpayers often have a greater role in the development of tax law in the EU, but in a reactive manner. Taxpayers can challenge domestic tax laws on the basis that they breach the EU’s fundamental freedoms and fundamental rights. They can also make complaints to the Commission and urge it to start an infringement proceeding against a Member State on the basis of Art 258 of the Treaty on the Functioning of the European Union. Many important developments in the area of corporate tax policy in the European Union were in fact a result of taxpayers’ action, with the help of a good legal team.
For more information on any of the issues raised in this newsletter, please get in touch with us.
Μια σύμβαση εργολαβίας, όσο περίπλοκη και αν είναι, είναι ουσιαστικά μια συμφωνία μεταξύ
ενός εργοδότη / ιδιοκτήτη και του εργολάβου, σύμφωνα με την οποία, σε αντάλλαγμα για το
ποσό της σύμβασης, ο εργολάβος συμφωνεί με τον εργοδότη / ιδιοκτήτη να εκτελέσει τις
εργασίες για μια σταθερή ή προσδιορίσιμη τιμή, εντός καθορισμένου χρόνου, στην ποιότητα
που ορίζεται στη σύμβαση, όπως εύλογα καθορίζεται από τον Αρχιτέκτονα / Μηχανικό /
Εργοδότη / εκπρόσωπο του Εργοδότη, ανάλογα με την περίπτωση.
Επομένως, ο χρόνος είναι ένα σημαντικό στοιχείο σε μια κατασκευαστική σύμβαση. Είναι
τόσο σημαντικός όσο το χρήμα.
Είναι επίσης η πιο κοινή πηγή διαφορών.
Διαβάστε πιο κάτω την μελέτη με τίτλο: Χρόνος στα Κατασκευαστικά Συμβόλαια του Ανδρέα Δημητρίου, Διευθύνων Σύμβουλος, Ioannides Demetriou LLC:
Οι νέοι Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας έχουν ήδη προκαλέσει αισθητή μείωση στην καταχώριση νέων αγωγών στα Δικαστήρια. Αυτό επειδή με τους νέους Κανονισμούς η προεργασία που απαιτείται να γίνει από τον διάδικο και τον δικηγόρο του, είτε για να εγερθεί μια αγωγή είτε για να καταχωριστεί μια υπεράσπιση, είναι περισσότερη από ότι ήταν με τους παλαιούς θεσμούς. Γενικότερα, με τους νέους Κανονισμούς, όλες οι δικονομικές διαδικασίες που συνθέτουν μια δικαστική διαδικασία απαιτούν περισσότερες ανθρωποώρες για να εκτελεστούν αλλά και πρέπει να γίνουν σε πολύ στενότερα χρονικά περιθώρια. Εκτιμώ ότι σύντομα θα δούμε αύξηση του κόστους παροχής δικηγορικών υπηρεσιών που αφορούν εκπροσώπηση στο Δικαστήριο αλλά αυτό είναι ένα άλλο, συνδεδεμένο μεν, ζήτημα.
Ένεκα των πιο πάνω ριζικών αλλαγών, τα Δικαστήρια και η πολιτεία αναμένουν και προσδοκούν ότι οι Νέοι Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας θα προκαλέσουν αύξηση στην εξωδικαστηριακή επίλυση διαφορών και εννοείται ότι η κύρια μέθοδος εξωδικαστηριακής επίλυσης διαφορών στην Κύπρο είναι η Διαιτησία.
Συνεπώς αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο για να θέσω ορισμένα πράγματα στην ορθή τους βάση και διάσταση, ενόψει αυτής της αύξησης που αναμένεται στις Διαιτησίες στην Κύπρο, έτσι ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να αποφασίσει εάν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τα Δικαστήρια ή την Διαιτησία για να επιλύσει την διαφορά του.
Εάν ο αναγνώστης έχει ήδη υπογράψει σύμβαση που περιέχει ρήτρα διαιτησίας, πάλι θα μπορεί να ενημερωθεί ως προς το πως να διαχειριστεί την διαιτησία έτσι ώστε να αυξήσει τις πιθανότητες η όλη διαδικασία να στεφθεί με επιτυχία.
Αρχίζω με το να πω ότι υπάρχουν αρκετές παρανοήσεις σε σχέση με την Διαιτησία και αυτό παρασύρει διαδίκους σε λανθασμένες αποφάσεις. Οι λανθασμένες αυτές αποφάσεις στο τέλος καταλήγουν να προκαλούν αυξημένο κόστος, σπατάλη χρόνου, ταλαιπωρία και εκνευρισμό στους διαδίκους.
Συγκριτικό Κόστος Διαιτησίας vs Δικαστηρίου
Η πρώτη παρανόηση είναι ότι η Διαιτησία είναι πιο οικονομική από πλευράς εξόδων από το Δικαστήριο. Αυτό ουσιαστικά δεν αληθεύει. Η Διαιτησία δεν είναι πιο οικονομική από το Δικαστήριο και εξηγώ. Είτε στο Δικαστήριο είτε στην Διαιτησία ο διάδικος θα εκπροσωπηθεί από Δικηγόρο, άρα αυτό το κόστος είναι σταθερό και στις δύο περιπτώσεις. Επίσης στην Διαιτησία όπως και στο Δικαστήριο η μαρτυρία είναι της ίδιας έκτασης, άλλα και οι ανθρωποώρες που θα δαπανήσει ο διάδικος για να προετοιμαστεί για να μαρτυρήσει πάλι είναι οι ίδιες.
Όμως στην Διαιτησία, οι διάδικοι θα πρέπει να πληρώσουν τον Διαιτητή ή τους Διαιτητές τους και σε ορισμένες περιπτώσεις θα πρέπει να πληρώσουν και ορισμένα άλλα κόστη όπως τους χώρους συνεδριάσεων και κόστη της Διαιτησίας. Στο Δικαστήριο πληρώνεται ένα αρχικό ποσό με την καταχώριση της αγωγής και μετέπειτα τα κόστη υπό μορφή χαρτοσήμων είναι πολύ χαμηλά. Ούτε και πληρώνεις τον Δικαστή με την ώρα και ούτε και πληρώνεις τον Δικαστή παραπάνω αναλόγως των επίδικων θεμάτων ή την έκταση των δικασίμων ή το χρόνο που θα του πάρει να συντάξει την οποιαδήποτε απόφαση. Στην Διαιτησία όμως αυτά τα επιπλέον κόστη υπάρχουν και αναλόγως της περίπτωσης μπορεί να αυξηθούν δραματικά. Επίσης, στην περίπτωση Δικαστηρίου η αίθουσα διεξαγωγής της δίκης είναι δωρεάν ενώ στην Διαιτησία υπάρχουν (κάποτε) το κόστος του χώρου της Διαιτησίας όπως και το κόστος της στενογράφου κτλ. που πληρώνονται από τους διάδικους αναλόγως της μεταξύ τους συμφωνίας και/ή του αποτελέσματος της Διαιτησίας.
Χρόνος Αποπεράτωσης
Δεύτερη άποψη που επικρατεί, και η οποία ελλοχεύει κινδύνους, είναι ότι η Διαιτησία είναι πιο γρήγορη από το Δικαστήριο. Για να κρίνουμε το εάν η Διαιτησία είναι πιο γρήγορη από το Δικαστήριο πρέπει να γνωρίζουμε από που προέκυψε η άποψη αυτή. Η άποψη αυτή προέκυψε από το ότι οι αγωγές ήταν τόσες πολλές που προηγουμένως χρειαζόταν 5 – 6 χρόνια μέχρι να έρθει η σειρά της αγωγής για ακρόαση και σύνολο 6 – 8 χρόνια μέχρι να εκδοθεί απόφαση. Ειδικότερα, αγωγές του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας που ήταν και το πιο βαρυφορτωμένο όντως έπαιρναν τόσο καιρό και πολλές φορές ακόμη περισσότερο. Σε άλλα Επαρχιακά Δικαστήρια, όπως αυτό της Πάφου ή της Αμμοχώστου, η περίοδος κυμαίνετο στα τουλάχιστο 4 – 5 έτη. Δηλαδή ήταν ο όγκος των αγωγών που κατέστησε την Διαιτησία πιο γρήγορη στα μάτια των διαδίκων.
Αυτό όμως με τον χρόνο, δηλαδή σε βάθος 4 – 6 ετών, ευελπιστούμε ότι θα αλλάξει επειδή οι αγωγές, ένεκα των Νέων Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας (τουλάχιστο αυτό ήταν το όλο σκεπτικό πίσω από την μεταρρύθμιση), θα μειωθούν και άρα θα δίδεται ημερομηνία ακρόασης πολύ πιο γρήγορα. Υπάρχουν ορισμένες πολύ αισιόδοξες θα έλεγα προβλέψεις για εκκίνηση της ακρόασης εντός 2 ετών. Δεν νομίζω να κινηθεί τόσο γοργά η διαδικασία αλλά θεωρώ ότι ένας χρόνος εκδίκασης εντός 2.5 – 3.5 ετών από την καταχώριση θα είναι εφικτός στα επόμενα 4 – 6 χρόνια. Αυτός είναι πάλι αρκετός καιρός αλλά είναι πολύ πιο λίγος χρόνος από ότι χρειαζόταν προηγουμένως.
Υπάρχει αλήθεια στην άποψη ότι η Διαιτησία είναι πιο γρήγορη από το Δικαστήριο αλλά αυτό ισχύει μόνο εάν η Διαιτησία όντως κινείται με την δέουσα σπουδή. Μια Διαιτησία όπου ο Διαιτητής δεν «κουμαντάρει» επαρκώς την διαδικασία ή τους διαδίκους ή όπου Διαιτητής, δικηγόροι και διάδικοι δεν έχουν την δυνατότητα να δικάσουν συνεχόμενα (ή δεν επιθυμούν για τον ένα ή τον άλλο λόγο να την προχωρήσουν γρήγορα) μπορεί να πάρει αρκετά πιο πολλά έτη παρά ότι χρειάζεται και δεν είναι καθόλου δύσκολο να φθάσει τα 3 – 4 έτη.
Επίσης, το εάν μια Διαιτησία θα ολοκληρωθεί σε ένα, δύο, τρία ή τέσσερα και βάλε έτη είναι κάτι που εξαρτάτε όχι από τον θεσμό της Διαιτησίας αλλά κυρίως από τον Διαιτητή, τους δικηγόρους που την χειρίζονται αλλά και πιο σημαντικά, από τους ίδιους του διαδίκους. Η οποιαδήποτε καθυστέρηση, αναλόγως της περίπτωσης, είναι από τους προαναφερόμενους τρεις συμμετέχοντες που θα προκληθεί.
Εννοείται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν πολύπλοκες διαιτησίες με δικόγραφα που απαριθμούν εκατοντάδες σελίδες και εκατοντάδες τεκμήρια. Αυτές όντως είναι δικαιολογημένο να διαρκέσουν 2 – 4 έτη. Το πρόβλημα είναι όταν διαιτησίες οι οποίες δεν είναι ιδιαίτερα πολύπλοκες καταλήγουν να διαρκούν το ίδιο με τις πολύπλοκες.
Τελεσιδικία της Διαδικασίας
Τρίτη παρανόηση είναι ότι η απόφαση της Διαιτησίας είναι δεσμευτική για τα μέρη. Νομικά η απόφαση της Διαιτησίας είναι όντως δεσμευτική για τα μέρη αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο διάδικος που έχασε στην Διαιτησία δεν έχει δικαίωμα να ενστεί στην εγγραφή της.
Η έκδοση διαιτητικής απόφασης δεν αποτελεί τελεσίδικο μέτρο. Σε αντίθεση με απόφαση δικαστηρίου ή τελεσιδικία στην περίπτωση Διαιτητικής απόφασης επέρχετε με την αναγνώριση και εγγραφή της σε αρμόδιο Δικαστήριο. Συνεπώς ένας επιτυχών διάδικος σε Διαιτησία, εάν ο αποτυχών διάδικος δεν σεβαστεί την απόφαση του Διαιτητή, θα αναγκαστεί να αιτηθεί στο Δικαστήριο για να την εγγράψει για μπορέσει να την εκτελέσει. Επίσης, ο αποτυχών διάδικος στην Διαιτησία θα έχει αναφαίρετο δικαίωμα να καταχωρίσει ένσταση στην αίτηση για εγγραφή και να αιτηθεί την ακύρωση της απόφασης του Διαιτητή για διάφορους νομικούς και πραγματικούς λόγους που επιτρέπει η νομολογία.
Συνεπώς θα έλεγα ότι η ορθή διάσταση του όλου πράγματος είναι ότι ναι μεν η απόφαση του Διαιτητή είναι δεσμευτική για τα μέρη στο ότι δεν μπορούν να την εφεσιβάλουν στον ίδιο ή σε άλλο Διαιτητή αλλά δεν είναι άμεσα εκτελέσιμη όπως είναι η απόφαση του Δικαστηρίου. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου το Δικαστήριο έχει ακυρώσει αποφάσεις Διαιτητών με αποτέλεσμα η νίκη στην Διαιτησία να ήταν άνευ σημασίας. Άρα μέσω του Δικαστηρίου απευθείας, αποφεύγεται αυτός ο κίνδυνος της μη εγγραφής της απόφασης του Διαιτητή. Αυτό το αναφέρω επειδή πολλή διάδικοι θεωρούν ότι ήρθαν στο τέλος του δρόμου με την έκδοση της απόφασης του Διαιτητή υπέρ τους και μετά αντιλαμβάνονται ότι κέρδισαν την πιο κύρια μάχη αλλά υπάρχουν και άλλες μάχες (και άλλα έξοδα) μέχρι να τελειώσει ο «πόλεμος».
Πρόσθετες Οικονομικές Πτυχές
Τέταρτο ζήτημα που οπωσδήποτε χρίζει αναφοράς και επισήμανσης είναι το γεγονός ότι η Διαιτησία εμπεριέχει ένα κίνδυνο που αφορά την πληρωμή του Διαιτητή. Ο διάδικος ο οποίος επιθυμεί να προκαλέσει καθυστερήσει ή να αποφύγει την πληρωμή ή που ουσιαστικά δεν θέλει να λυθεί η διαφορά επειδή θεωρεί ότι τον συμφέρει να παραμείνουν τα πράγματα όπως έχουν έχει την ευχέρεια να λειτουργήσει ανέντιμα και να μην πληρώνει το δικό του μερίδιο των εξόδων του Διαιτητή καθυστερώντας έτσι την διαδικασία.
Δεν είναι λίγες φορές που ο Διαιτητής ετοιμάζει την απόφαση του και ζητά από τους διαδίκους να πληρώσουν το τιμολόγιο του για τους την αποστείλει και ο διάδικος ο οποίος θεωρεί ότι θα χάσει ή ο οποίος δεν του συμφέρει η έκδοση της απόφασης αρνείται να καταβάλει το δικό του μισό των εξόδων. Το αποτέλεσμα είναι ότι πληρώνει όλο το κόστος του Διαιτητή ο διάδικος που επιθυμεί να εκδοθεί η απόφαση και μετά τρέχει για να εγγράψει την απόφαση του Διαιτητή στο Δικαστήριο έτσι ώστε εισπράξει αυτό το κόστος μαζί με το ποσό που επιδίκασε υπέρ του ο Διαιτητής. Και στο Δικαστήριο μπορεί να δημιουργήσει κανείς καθυστέρηση αλλά τουλάχιστο δεν επιβαρύνεται ή άλλη πλευρά με το κόστος έκδοσης της απόφασης.
Υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις όπου διάδικος πλήρωσε όλο το κόστος του Διαιτητή και μετά απέτυχε στην εγγραφή της απόφασης (για τον ένα ή τον άλλο λόγο) και άρα στην ουσία πλήρωσε για μια απόφαση παντελώς άχρηστη.
Ο Διαιτητής οφείλει να μειώσει αυτό το κίνδυνο στο ελάχιστο με το να εκδίδει συχνά ενδιάμεσα τιμολόγια έτσι ώστε το τελευταίο τιμολόγιο, αυτό της έκδοσης της απόφασης, να μην είναι φορτωμένο με προηγούμενη ατιμολόγητη εργασία. Αυτό όμως δεν το έχουν πάντα κατά νου όλοι.
Η σημασία των ορθών επιλογών και αποφάσεων
Τα προαναφερόμενα σκοπό έχουν την παράθεση της ορθής διάστασης και δεν διαφοροποιούν και δεν αλλοιώνουν το ότι η Διαιτησία ήταν, και παραμένει, εξαιρετική μέθοδος εξωδικαστηριακής επίλυσης διαφορών, για τις κατάλληλες όμως περιπτώσεις και νοουμένου ότι παρθεί μια σειρά ορθών και σοφών αποφάσεων, οι οποίες θα θέσουν τα θεμέλια για μια γρήγορη διαδικασία διαιτησίας η οποία με την σειρά της θα καταλήξει στην έκδοση μιας εγγράψιμης απόφασης.
Η πρώτη απόφαση που πρέπει να παρθεί, και ίσως η πιο σημαντική, είναι ως προς το πρόσωπο του Διαιτητή.
Ο Διαιτητής πρωτίστως οφείλει να έχει χρόνο να φέρει την Διαιτησία εις πέρας γρήγορα. Ένας Διαιτητής μπορεί να έχει χρόνο σε μια περίοδο και σε άλλη να μην έχει επειδή ανάλαβε και άλλες εργασίες ή επειδή είναι επαγγελματίας (δικηγόρος, αρχιτέκτονας, πολιτικός μηχανικός, επιμετρητής ποσοτήτων κλπ.) και έχει και άλλες επαγγελματικές υποχρεώσεις. Άρα οι διάδικοι θα πρέπει εξ αρχής, πριν την επιλογή του Διαιτητή, να κάνουν μια συζήτηση μαζί του για να διαπιστώσουν ότι την συγκεκριμένη περίοδο έχει τον χρόνο να προωθήσει την διαδικασία με την δέουσα σπουδή.
Η δεύτερη απόφαση που πρέπει να παρθεί και η οποία πάλι αφορά το πρόσωπο του Διαιτητή είναι το κατά πόσο ο συγκεκριμένος Διαιτητής είναι ο πιο κατάλληλος για να επιλύσει την συγκεκριμένη διαφορά και να καταλήξει σε μια εγγράψιμη απόφαση.
Παραδείγματος χάριν, μπορεί η διαφορά να αφορά ένα οικοδομικό συμβόλαιο και τα μέρη να συγκλίνουν στην επιλογή ενός Διαιτητή ο οποίος είναι επαγγελματίας στον κατασκευαστικό τομέα. Όμως εάν πέραν των τεχνικών ζητημάτων η διαφορά εμπεριέχει και διαφωνία ως προς σωρεία νομικών ζητημάτων τότε μπορεί ο εν λόγω επαγγελματίας του κατασκευαστικού τομέα να μην είναι ο πιο κατάλληλος για να την επιλύσει. Ένας αρχιτέκτονας σίγουρα μπορεί να κρίνει καλύτερα από ένα δικηγόρο εάν κάτι συνιστά κακοτεχνία με βάση τα σχέδια ή εάν η επιλογή ενός υλικού ήταν ή δεν ήταν η κατάλληλη αλλά σίγουρα θα δυσκολευτεί να αποφασίσει νομικά ζητήματα όπως εάν το τάδε τεκμήριο αποτελεί αποδεκτή μαρτυρία ή την νομική ερμηνεία ενός συγκεκριμένου όρου ή τις νομικές προεκτάσεις μιας σειράς γεγονότων. Πάλι αυτός ο επαγγελματίας θα αποφασίσει τα νομικά αυτά ζητήματα αλλά θα του πάρει πολύ περισσότερο χρόνο (τον οποίο βεβαίως θα χρεώσει) από αυτό που θα έπαιρνε σε ένα δικηγόρο και επιπλέον είναι αυξημένες οι πιθανότητες να προβεί σε κάποιο νομικό σφάλμα το οποίο να επηρεάσει το κύρος της τελικής απόφασης.
Το ίδιο όμως μπορεί να λεχθεί και για ένα δικηγόρο ο οποίος αναλαμβάνει μια διαιτησία η οποία ναι μεν περιέχει διαφωνία σε μερικά νομικά ζητήματα αλλά η μεγάλη διαφωνία έγκειται ως προς τα τεχνικά ζητήματα. Βεβαίως και ο δικηγόρος μπορεί να αποφασίσει το και τεχνικό κομμάτι αφού ακούσει την μαρτυρία των διαδίκων και των εμπειρογνωμόνων τους αλλά ενδεχομένως να ήταν καλύτερα οι διάδικοι να είχαν αποταθεί σε επαγγελματία του τομέα της διαφοράς αφού η διαφορά τους ήταν παραπάνω επί τεχνικών σημείων παρά επί νομικών.
Για να διασφαλίσουν μια γρήγορη διαδικασία καθώς και την έκδοση μιας εγγράψιμης απόφασης οι διάδικοι οφείλουν να αναλογιστούν την ίδια την φύση της διαφοράς τους. Με το να αποταθούν σε δικηγόρο μεγιστοποιούνται οι πιθανότητες η απόφαση να είναι εν τέλη εγγράψιμη και να μην ακυρωθεί ένεκα κάποιου νομικού παραστρατήματος. Συνεπώς οι διάδικοι θα πρέπει να αποφασίσουν εάν θα αρκεστούν στο να πείσουν τον Διαιτητή που είναι νομικός επί τεχνικών ζητημάτων μέσω της παράθεσης της μαρτυρίας τους μόνο ή εάν θα ορίσουν και ένα τεχνικό τον οποίο ο Διαιτητής θα μπορεί να συμβουλεύεται για να τον βοηθήσει να αποφασίσει περίπλοκα τεχνικά ζητήματα, μαζί με τα νομικά.
Το αντίστροφο μπορεί και να γίνει σε περίπτωση που οι διάδικοι κρίνουν ότι τα τεχνικά ζητήματα είναι πιο καίρια ή πιο πολλά από τα νομικά. Μπορούν είτε να αναλάβουν το ρίσκο ο καθένας να πείσει τον Διαιτητή ο οποίος είναι τεχνικός (και όχι νομικός) επί των νομικών ζητημάτων ή μπορούν να ελαχιστοποιήσουν το ρίσκο μιας λανθασμένης από νομικής άποψης απόφασης με να συμφωνήσουν να ορίσουν ένα δικηγόρο τον οποίο ο Διαιτητής θα συμβουλεύεται για να τον βοηθήσει να αποφασίσει περίπλοκα νομικά ζητήματα.
Αυτά τα ρίσκα μειώνονται σε μεγάλο βαθμό όπου το επίδικο ποσό είναι αρκετά μεγάλο και άρα δικαιολογεί την παραπομπή της διαφοράς σε τρείς διαιτητές, δηλαδή και τεχνικούς και νομικούς μαζί (εάν είναι τέτοια η φύση της διαφοράς).
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η επιλογή του ποιος ή ποιοι θα αποφασίσουν την διαφορά είναι ένα από τα κύρια προτερήματα της Διαιτησίας καθότι στο Δικαστήριο δεν μπορείς να διαλέξεις δικαστή. Η ουσία το όλου πράγματος όμως έγκειται στο ότι οι διάδικοι οφείλουν να αναγνωρίσουν την φύση της διαφοράς τους και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα και/ή να πάρουν ορθές και λογικές αποφάσεις έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητες η διαδικασία να αρχίσει και να ολοκληρωθεί με την δέουσα σπουδή και να οδηγήσει στην έκδοση μιας ορθής, δίκαιης και πάνω από όλα εγγράψιμης διαιτητικής απόφασης.
Μετέπειτα, η επόμενη σημαντική απόφαση που πρέπει να λάβουν οι διάδικοι είναι ποιος δικηγόρος θα τους εκπροσωπήσει στην Διαιτησία. Αυτό έχει να κάνει τόσο με τις γνώσεις του δικηγόρου σε σχέση με την Διαιτησία και την εγγραφή και ακύρωση διαιτητικών αποφάσεων αλλά και με τον χρόνο που έχει να διαθέσει ο εν λόγω δικηγόρος για να δικάσει την Διαιτησία.
Η Διαιτησία επιτρέπει κάτι το οποίο δεν επιτρέπει το βαρυφορτωμένο πρόγραμμα των Δικαστηρίων, το οποίο δεν είναι άλλο από την συνεχιζόμενη εκδίκαση. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που μπορεί να είναι πολύ πιο γρήγορη από το Δικαστήριο. Συνεπώς εάν τα μέρη επέλεξαν ένα Διαιτητή ο οποίος έχει τον απαιτούμενο χρόνο και μετά επέλεξαν και δικηγόρους οι οποίοι μπορούν να δικάσουν συνεχόμενα, παραδείγματος χάριν από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή ή για δύο οι τρείς συνεχόμενες εβδομάδες (εάν η διαφορά το απαιτεί) τότε η Διαιτησία θα κινηθεί πολύ γρήγορα και θα λήξει αισίως.
Άρα είναι εμφανές ότι οι διάδικοι έχουν πολλά να σκεφτούν και πολλά να αποφασίσουν, τα οποία θα παίξουν σημαντικό ρόλο και θα κρίνουν το κατά πόσο η διαδικασία διαιτησίας θα επιτελέσει τον σκοπό της.
Θεωρώ δόκιμο να δώσω ένα παράδειγμα μιας επιτυχούς διαδικασίας διαιτησίας. Πρόσφατα εκπροσωπήσαμε σε διαδικασία διαιτησίας ένα ημικρατικό οργανισμό. Αντίδικος ήταν μια μεγάλη εταιρεία η οποία ήταν στρατηγικός συνεργάτης του ημικρατικού αυτού οργανισμού.
Προέκυψε διαφορά στην μεταξύ τους σύμβαση και ακριβώς επειδή και οι δύο διάδικοι ήταν σοβαροί και ήθελαν να επιλύσουν την διαφορά τους για να μπορεί να συνεχίσει η επαγγελματική τους σχέση, επέλεξαν από μόνοι τους να χρησιμοποιήσουν τον θεσμό της Διαιτησίας. Η διαφορά ήταν ουσιαστικά νομική αλλά ο Διαιτητής θα έπρεπε να ακούσει και μαρτυρία από εμπειρογνώμονες.
Για Διαιτητή τους επέλεξαν ένα έγκριτο νομικό. Φυσικά, δεν τον επέλεξαν απλά και μόνο επειδή ήταν έγκριτος νομικός. Τον επέλεξαν και για τις νομικές του γνώσεις φυσικά, και για το έντιμο του χαρακτήρα του αλλά και ένεκα του ότι είχε το χρόνο να φέρει την διαιτησία εις πέρας με την δέουσα σπουδή. Το ύψος της διαφοράς ήταν τέτοιο που επέτρεπε την δαπάνη των μερικών εκατοντάδων ευρώ ανά ώρα για ένα Διαιτητή ο οποίος είχε το κύρος, τις γνώσεις, την ικανότητα αλλά και τον χρόνο να φέρει εις πέρας την διαδικασία Διαιτησίας.
Επιπλέον, η νομική κατάρτιση του Διαιτητή ήταν τέτοια που ελαχιστοποιούσε την πιθανότητα να πετύχει η οποιαδήποτε ένσταση στην μετέπειτα αίτηση για εγγραφή της απόφασης του. Για τους πιο πάνω λόγους οι διάδικοι αποτάθηκαν από κοινού στον συγκεκριμένο Διαιτητή. Δηλαδή οι διάδικοι ήδη από την αρχή, συνεργάστηκαν για την επιλογή του Διαιτητή τους χωρίς παρατράγουδα και αχρείαστη καθυστέρηση.
Επίσης, οι διάδικοι επέλεξαν να τους εκπροσωπήσουν δικηγόροι που ήταν στο ίδιο μήκος κύματος με τις επιθυμίες και με το συμφέρον των πελατών τους, με την κύρια επιθυμία να είναι να λυθεί η διαφορά δίκαια αλλά και γρήγορα έτσι ώστε να προχωρήσουν οι διάδικοι παρακάτω.
Οι διάδικοι, ακριβώς επειδή ήταν σοβαροί οργανισμοί, αναγνώριζαν ότι είναι πολύ καλύτερα για τους ίδιους να συνεργάζονται παρά να αντιδικούν. Ήθελαν συνεπώς η διαφορά τους να επιλυθεί το συντομότερο δυνατό. Για αυτό τον λόγο οι ακροάσεις της Διαιτησίας ήταν σχεδόν συνεχιζόμενες. Δηλαδή και ο Διαιτητής και οι δικηγόροι και οι μάρτυρες διέθεσαν συνεχόμενες ημερομηνίες από το πρόγραμμα τους για να δικαστεί η Διαιτησία γρήγορα (όπως προανέφερα, αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει στο Δικαστήριο το οποίο πολύ δύσκολα θα βρει τον χρόνο να δικάζει μόνο μια αγωγή για μια η δύο εβδομάδες συνεχόμενα).
Οι συνεχιζόμενες ακροάσεις έχουν και το επιπρόσθετο πλεονέκτημα του ότι ο μάρτυρας ετοιμάζεται μια φορά, μαρτυρεί και τελειώνει. Δεν χρειάζεται να προετοιμαστεί μια φορά για κυρίως εξέταση και μια ή δύο φορές για αντεξέταση σε κατοπινό διάστημα που στο Δικαστήριο μπορεί να είναι και μήνες μακριά. Αυτό εξοικονομεί του εκάστοτε διαδίκου και χρόνο και χρήμα αφού δεν χρειάζεται να προετοιμάσει τους μάρτυρες τους πάνω από μια φορά. Εάν οι ακροάσεις είναι η μια μακριά από την άλλη τότε θα πρέπει να ξαναγίνει η προεργασία προετοιμασίας του μάρτυρα επειδή δεν είναι εύκολο να θυμάται κανείς τι λέχθηκε πριν ένα ή δύο μήνες, ειδικά σε περίπλοκες υποθέσεις. Άρα με τις συνεχιζόμενες ακροάσεις οι διάδικοι γλυτώνουν ανθρωποώρες που στο τέλος της ημέρας αποτιμούνται σε χρόνο και χρήμα.
Επανερχόμενος στην εν λόγω Διαιτησία, η όλη διαδικασία διήρκησε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο από την καταχώρηση των δικογράφων μέχρι και την έκδοση της απόφασης. Έδωσαν μαρτυρία διάφοροι μάρτυρες συμπεριλαμβανομένων και εμπειρογνωμόνων. Ο Διαιτητής εν τέλει δικαίωσε τον ημικρατικό οργανισμό. Ουσιαστικά οι εκεί διάδικοι έλυσαν την διαφορά τους σε λίγο πάνω από ένα έτος ενώ εάν καταχωρούσαν αγωγή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας η πιο γρήγορη ημερομηνία ακρόασης θα ήταν κάπου στο 2027 με 2028.
Οι πιο πάνω διάδικοι, ακριβώς επειδή αναγνώριζαν ότι μέσω της Διαιτησίας θα είχαν απόφαση πολύ πιο γρήγορα από ότι εάν έλυναν την διαφορά τους στο Δικαστήριο, και επειδή προβήκαν σε μια ορθή επιλογή διαιτητή έθεσαν τις βάσεις επιτυχίας της διαδικασίας μέσω των αρχικών τους επιλογών και αποφάσεων.
Άρα η θετική κατάληξη της διαδικασίας (δηλαδή χωρίς καθυστερήσεις, χωρίς αχρείαστη ταλαιπωρία και χωρίς σπατάλη χρόνου και χρήματος) δεν ήρθε κατά τύχη αλλά ως αποτέλεσμα μιας σειράς ορθών και ενημερωμένων αποφάσεων που έθεσαν τα ορθά θεμέλια για την όλη διαδικασία.
Ευελπιστώ ότι διαβάζοντας το άρθρο αυτό, το οποίο έχει ως σκοπό να θέσει ορισμένα πράγματα που αφορούν τον θεσμό της Διαιτησία στην ορθή τους βάση και διάσταση, ο αναγνώστης στο τέλος της ανάγνωσης, να είναι σε καλύτερη θέση από ότι ήταν προηγουμένως για να λάβει πιο ενημερωμένες, και άρα πιο ορθές αποφάσεις, για το πως να επιλύσει καλύτερα την διαφορά του, είτε αποφασίσει να την επιλύσει μέσω του θεσμού της Διαιτησίας είτε μέσω των Δικαστηρίων. .
Για περισσότερες πληροφορίες ή εάν έχετε ερωτήσεις που άπτονται του περιεχόμενου αυτού του άρθρου παρακαλώ επικοινωνήστε με τον κ. Θεόδουλο Δημητρίου.
Για να λαμβάνεται άμεση ενημέρωση για τα άρθρα των δικηγόρων του Ιωαννίδης Δημητρίου Δ.Ε.Π.Ε μπορείτε να ακολουθήσετε το Ιωαννίδης Δημητρίου Δ.Ε.Π.Ε στο LinkedIn.
“No Court will lend its aid to a man who founds his cause of action upon an immoral or illegal act” said Lord Mansfield CJ in Holman v Johnson (1775) 1 Cowp 341, and marked the Cyprus legal framework around illegality in contracts up to the present date. The principle was redefined in the case of Tinsley v Millingan [1994] 1 AC 340 where the so called “reliance test” was established, essentially providing that if a Claimant needs to rely upon an illegal act in order to advance his claim, then that claim should be rejected. Also known as the common law principle of “ex turpi causa non oritur actio” (meaning “no action can arise from an illegal act”), this maxim usually presents itself as the “defence of illegality”, which is invoked by Defendants so as to argue that the claim against them should not succeed as it is based upon an illegal act.
The case of Christodoulou and others v Antonius H.F.M. Vraets, Civ.Appeal No. 329/2006, is a good example of how Cyprus Courts react to the invocation of this defence. In that case, the Claimant, claimed that he was entitled to the recovery of the amount of $856.000 which he paid as part of an agreement between himself and Defendants 1 and 2. The agreement considered the purchase of rough diamonds from Africa, which would subsequently be sold to the black market and would be exported from Angola to Belgium for processing. All three parties would divide the proceeds from the sale of the processed diamonds. The Claimant brought an action against both Defendants, as after the payment of the amount above he received no percentage from the sale of the processed diamonds. Defendant 1 attempted to rely on the “illegality defence” and subsequently alleged that since the agreement between the parties was carried out for an illegal purpose, the Court could not “lend its aid” to a man whose cause of action was based on an illegal contract and therefore the Claimant was not entitled to recover his money. The Cyprus Court of Appeal, based their reasoning on the cases of Holman v Johnson and Tinsley v Millingan above and upheld the Defendant’s argument. It was essentially held that since the Claimant was aware of and participated in the illegality of the transaction, he was not entitled to the recovery of his money.
The case of Andronikou v Mavropoulou and another, Civ. Appeal No. 14/2014 is also relevant. In this case, the Claimant brought an action against the Defendant and his daughter for fraud, false representation, deceit and unjust enrichment. The Claimant contended that she had made an agreement with the Defendant, that she would pay him an amount of money, which the Defendant subsequently would pay to certain “key officials” of a developing company so as to persuade them to buy the Claimant’s land. The Claimant’s land was indeed acquired by the developing company but the Defendant took the money and placed them to his daughter’s account instead. The first instance court held that the Claimant was entitled to the return of her money. The Defendant appealed. The Court of Appeal’s decision was not unanimous. It was held by majority that it was evident that the agreement between the parties was signed for an illegal purpose, namely bribery. The Court could not therefore “lend its aid” to the Claimant and hence the latter was not entitled to the recovery of her money.
Remarkably enough, the Court of Appeal accepted in both cases cited above that the Claimant and the Defendants were “in pari delicto”, meaning “in equal fault” regarding the signing of the illegal contract. Yet despite the above finding, the Court held that the Claimants were not entitled to the recovery of their property, the inevitable result of their decision being that the property remained to the Defendants’ possession.
The following questions subsequently arise: If it is accepted that both parties have contributed equally to the illegality of the contract, why is it acceptable for one party to retain the property and not for the other? Why do we consider it unacceptable for the Claimant to recover his property because of his misconduct, while, the Defendant who is culpable of the same misconduct, is often allowed to keep the property?
Although it is evident that this strict approach aims at encouraging morality and ethos in every-day transactions, it is doubtful whether it represents the common sense of justice given the “paradox” results that is sometimes creates.
The UK Courts did not fail to notice the “anomalies” created by the strict application of the “illegality defence” and completely changed their approach as to its application in 2016 with the adjudication of the case of Patel v Mirza [2016] UKSC 42. The Claimant in this case transferred an amount of money to the Defendant intending the latter to trade in shares in the Royal Bank of Scotland using insider information that he anticipated receiving. Neither the insider information, nor the purchase of shares ever materialized. When the Claimant brought an action against the Defendant, the Defendant attempted to rely on the “illegality defence” and argued that the Claimant could not recover his money as trading by using insider information is illegal. The Supreme Court held that the Claimant was entitled to the recovery of his money and that in fact, there is no reason for a party who manages to prove that he is capable of recovering his property on the basis of unjust enrichment, not to do so, just because the monies were paid to the Defendant for an illegal purpose. Additionally, the Supreme Court, held that in applying the “illegality defence” the following three considerations need to be taken into account: a)what is the purpose of the law that has been infringed and whether rejecting the claim would enhance that purpose b) any other relevant public policy on which the denial of the claim may have an impact c) whether the denial of the claim would be a proportionate response to the illegality.
The approach adopted in of Patel v Mirza demonstrates a shift from a rigid approach to a more flexible one which takes into consideration the peripheral circumstances of the case and is capable of producing more reasonable and pragmatic results.
Although the case of Patel v Mirza has been invoked in several first instance court decisions in Cyprus, to some of which, the invocation was indeed successful, it is apparent that the dominant approach regarding the application of the illegality defence remains the one established by Holman v Johnson and Tinsley v Millingan. Of course, the fact that the Cyprus Court of Appeal has not yet been given the chance to apply or make holistic reference to the case of Patel v Mirza plays an important role to the reproduction of the strict approach established by the “reliance test”.
What is certainly inarguable is that the case of Patel v Mirza which has shown the “way forward” to a more liberal approach has not been overlooked by the Cyprus Courts. What remains to be seen is how this approach will affect and re-shape the application of the “illegality defence” in Cyprus law.
Follow Ioannides Demetriou LLC on LinkedIn for more articles by our lawyers, news and updates.
Introduction
Article 263 of the Treaty on the Functioning of the European Union (TFEU) stands as a pillar of judicial oversight within the EU, providing a mechanism for private parties to challenge the legality of EU acts and serves as a vital instrument for ensuring legal integrity, accountability, transparency and the protection of fundamental rights.
Through the recent judgments of the General Court of the European Union on the cases of Russian oligarchs, Petr Aven and Mikhail Fridman, who successfully challenged their inclusion on the EU sanctions list, we examine its scope, standing requirements, and grounds for annulment of EU acts and explore the implications of Article 263 in the context of EU sanctions policy.
Bringing an action for annulment under Article 263
The EU Courts have jurisdiction to review the legality of acts of EU institutions (European Council, European Parliament, Commission, European Central Bank and other institutions, bodies, offices or agencies of the EU). Embedded within Article 263 of the TFEU lies the essence of judicial review, affording third parties the opportunity to contest the legality of EU legislative acts and acts intended to produce legal effects vis-à-vis such third parties.
Distinguishing between privileged applicants (EU countries, the European Parliament, the Council and the Commission), semi-privileged applicants (the Court of Auditors, the ECB and the Committee of the Regions), and non-privileged applicants (legal and natural persons amongst others), Article 263 limits non-privileged applicants’ standing to those acts that affect them particularly and requires private parties to satisfy stringent standing requirements and to demonstrate that the reviewable act is either addressed to them or is of direct and individual concern to them.
An action for annulment must be initiated within 2 months of the act’s publication or of its notification to the applicant. If the act is not published or notified, the deadline runs from the point at which the applicant gained knowledge about it by other means.
Article 263 TFEU enumerates grounds for annulling EU acts, including lack of competence, procedural irregularities, infringement of EU treaties or any rule of law relating to the application of the EU treaties, and misuse of powers.
If the applicant is successful, the General Court may declare the contested act void, usually from its entry into force. The General Court’s judgment is subject to appeal before the ECJ, on points of law only.
The Case of Aven and Fridman: Unraveling the Implications
In a watershed moment, the recent judgments by the General Court in Cases T-301/22, Aven v Council and T-304/22, Fridman v Council dealt a significant blow to the EU’s sanctions regime against Moscow.
Following Russia’s invasion of Ukraine, the Council of the European Union adopted acts placing Petr Aven and Mikhail Fridman, major shareholders of Alfa Group, a conglomerate including one of Russia’s major banks, on the EU sanctions list. The Council alleged their association with sanctioned individuals, including Vladimir Putin himself, and support for actions and policies undermining Ukraine’s sovereignty, leading to the freezing of their funds and economic resources.
In order to justify the inclusion of Fridman’s and Aven’s names on the disputed sanctions lists, the Council relied on articles published in the media and on several websites which concerned the control of Alfa Group by the applicants and the financing of a charity project run by Mr. Putin’s daughter and on an open letter signed by Russian and American journalists, intellectuals, activists and historians, in which the authors protested against the invitation of the applicants to the Atlantic Council’s headquarters in Washington.
The General Court upheld the applications filed by Fridman and Aven, concluding that the reasons provided in the initial acts lacked sufficient substantiation, rendering the inclusion of Aven and Fridman in the sanctions lists unjustified. While acknowledging a potential association between Aven, Fridman and Vladimir Putin or his circle, the Court asserted that the evidence relied upon, does not demonstrate their involvement in actions undermining Ukraine’s territorial integrity, sovereignty, or independence and found no proof of their provision of material or financial support to Russian decision-makers responsible for Crimea’s annexation or Ukraine’s destabilization, nor any benefits received from such decision-makers.
The successful challenge by Petr Aven and Mikhail Fridman not only exposed flaws in the EU’s sanctions mechanism but also shed light on the hasty assembly of evidence, often relying on questionable sources such as press coverage.
The judgment’s implications extend beyond the realm of legal scrutiny, sparking criticism of the EU’s sanctions policy and its effectiveness in addressing geopolitical challenges. Some argue that the judgment signifies a collapse of European sanctions policy and a declaration of impunity for acts undermining international stability. The designation of the judgment’s delivery as a ‘Day of Oligarch Triumph’ underscores the gravity of its consequences.
Conclusion
As the dust settles, questions loom over the future of EU sanctions policy and the role of judicial oversight in upholding accountability. The judgment serves as a reminder of the need for transparency, robust evidence, and adherence to legal standards in EU decision-making processes.
Article 263 TFEU once more emerges as a vital instrument for ensuring legal integrity and upholding the rights of individuals and entities within the EU and by evaluating its recent application, it becomes evident that the principles of judicial review are essential safeguards against arbitrary decision-making within the EU.
Follow Ioannides Demetriou LLC on LinkedIn for more articles by our lawyers, news and updates.
Associated with
